|
Dementie bij honden.
Uw geliefde viervoeter wordt een dagje ouder en gedraagt
zich soms toch wel heel vreemd. Hij doet u verdacht veel
denken aan uw oma met Alzheimer. Kunnen honden dement
worden en hoe merkt u dat?
En kunt u als baasje voorkomen dat hij u straks niet
meer herkent of het huis voorbij wandelt waar hij al
tien jaar woont? Een artikel met tips over wat u er als
eigenaar aan kunt doen en wat de dierenarts voor de
dementerende hond kan betekenen.
Net als mensen worden honden steeds ouder. Ziekten
worden sneller opgespoord en zijn veelal adequater te
behandelen, de voeding is beter dan vroeger afgestemd op
de behoefte van de hond en ook hebben mensen financieel
meer over voor hun dieren. Maar ook bij de hond komt de
ouderdom met gebreken. Veel honden lopen op hun oude dag
toch wat stijf en komen minder gemakkelijk overeind. Ook
de ogen gaan vaak achteruit; soms functioneren organen
als de nietrn en het hart minder goed. Allerlei kwalen
die door de dierenarts vast te stellen zijn en soms
verzacht kunnen worden. Minder bekend is dat ook de
hersenen ouderdomsgebreken kunnen vertonen, met
dementieachtige verschijnselen tot gevolg.
De symptomen van de dementerende hond.
Naar hersenveroudering bij de mens wordt heel veel
onderzoek gedaan. In de vergrijzende Westerse bevolking
komen ziekten als Alzheimer en andere vormen van
dementie steeds vaker voor. Helaas kunnen deze ziekten
pas na de dood met zekerheid vastgesteld worden: bij
microscopisch onderzoek van de hersenen zijn allerlei
veranderingen te zien. Zo hebben Alzheimer patiënten een
overmaat aan zogenaamde seniele plaques in hun hersenen,
ophopingen van het eiwit ß- amyloÏd.
Ook oudere honden kunnen deze plaques hebben en
vergelijkbare symptomen krijgen als de dementerende mens.
Uit onderzoek is gebleken dat 50 – 70 % van de honden
van 8 jaar en ouder één van de volgende
gedragsveranderingen laat zien: een afgenomen
oriëntatievermogen, een ander slaappatroon,
onzindelijkheid, veranderde sociale interacties en
activiteiten of verlatingsangst.
Wat houden deze veranderingen precies in?
Afgenomen oriëntatie: de hond weet niet goed meer waar
hij is, loopt vaak te dwalen in zijn eigen huis en
begrijpt soms ineens niet meer aan welke kant de deur
opengaat. Het kan zo zijn dat de hond het huis waar hij
al jaren woont, straal voorbij loopt. Ook ziet hij ze
soms letterlijk en figuurlijk vliegen: hij hapt naar
insecten die er helemaal niet zijn.
Sommige honden beginnen te blaffen tegen de maan of
willen schaduwen vangen. Tenslotte zijn er nog de
ernstige gevallen waarbij de dementerende hond zich
vastloopt in een hoek van de kamer en er niet meer uit
kan komen: hij blijft zijn kop in de hoek duwen. Ook
andere dwangmatige handelingen kunnen door
hersenveroudering veroorzaakt worden.
Verandering van het slaappatroon: er wordt vaak een
omkering van het dag- en nachtritme gezien: ’s nachts
loopt de hond te spoken (ijsbeert, kermt, jankt en/of
blaft), terwijl hij overdag veel meer slaapt.
Onzindelijkheid: dit heeft vele medische oorzaken,
waaronder dementie. In dat laatste geval is de hond als
het ware zijn zindelijkheidstraining vergeten. De hond
kan dan ineens in huis gaan plassen of poepen.
Veranderde sociale interacties en activiteiten: de
dementerende hond gedraagt zich anders, zowel naar
mensen als naar soortgenoten. Een deel van de hond zal
zich meer terugtrekken en de eigenaar en andere honden
bijvoorbeeld nauwelijks meer begroeten. Sommige honden
herkennen het baasje ook niet meer. Andere honden worden
juist veel aanhankelijker, vragen veel meer aandacht dan
voorheen. Vaak hebben de honden veel minder interesse in
spel en kunnen ze wat eerder van zich afbijten als iets
hen niet zint. Andere honden daarentegen zijn
hyperactief: ze lijken geheel ontremd. Zo kunnen zij
zichzelf gaan verwonden: ze bijten of likken zichzelf
soms tot bloedens toe. Ernstig dementerende honden
lijken ongehoorzaam: ze zijn eerder geleerde commando’s
vergeten. Tenslotte hebben veel honden minder zin in
eten. Verlatingsangst: honden die voorheen prima enige
tijd alleen thuis konden blijven, kunnen dit nu niet
meer. Ze janken of blaffen (de buren klagen ineens),
maken spullen kapot of zijn onzindelijk tijdens de
afwezigheid van de eigenaar. Bij de dementerende hond
hebben de hersenen zodanige veranderingen ondergaan dat
er sneller angst en paniek kan ontstaan. Verlatingsangst
is één van de uitingsvormen.
Voor al de beschreven gedragsafwijkingen geldt dat ze
uiteraard niet van de ene op de andere dag heel ernstig
aanwezig zijn: de gedragingen worden geleidelijk aan
steeds erger. Ook zien we met het verstrijken van de
jaren méér gedragsveranderingen optreden.
Het is overigens wel van belang om te weten of de
gedragingen niet onbedoeld door de omgeving zijn
aangeleerd. Zo vinden mensen het eerder beschreven
vliegen happen en schaduw jagen vaak heel grappig: de
positieve aandacht die de hond hiermee krijgt, maakt dat
hij het steeds vaker gaat doen. Het kan hierdoor
uiteindelijk zelfs dwangmatig gaan optreden. Een erkende
gedragstherapeut voor honden (zoek bij link onder Alpha)
kan dementie van andere gedragsafwijkingen onderscheiden
en de eigenaar met zijn hond hiermee verder begeleiden.
Uitsluiten andere oorzaken.
Veel mensen gaan met deze klachten niet naar hun
dierenarts. Ze denken dat het er nu eenmaal bij hoort,
bij het hebben van een oude hond. Toch is dat jammer. De
dierenarts is immers de aangewezen persoon om eventuele
lichamelijke oorzaken voor het afwijkende gedrag op te
sporen. Denk bijvoorbeeld aan de onzindelijke hond, veel
honden verliezen op oudere leeftijd de controle over de
kringspieren van hun blaas met urineverlies tot gevolg.
Met medicijnen is dit meestal goed te verhelpen. Ook
minder goed functionerende ogen en oren zouden een deel
van het gedrag kunnen verklaren. Een hond die blind
en/of doof wordt, is vaak onzeker en kan gedesoriënteerd
en soms agressief zijn. Sikkeneurig en agressief gedrag
kunnen ook veroorzaakt worden door pijn: dit komt veel
meer voor dan wordt gedacht. Een goed klinisch onderzoek
en pijnstillende medicijnen kunnen vaak uitkomst bieden.
Een hartafwijking kan de hond ook minder enthousiast
maken dan hij vroeger was. Tenslotte kan een
bloedonderzoek nodig zijn om bijvoorbeeld een afwijking
van de schildklier, lever en nieren als oorzaak voor de
klachten uit te sluiten. Als er geen andere lichamelijke
reden wordt gevonden voor de gedragafwijkingen, dan zijn
hersenveranderingen ten gevolge van ouderdom het meest
waarschijnlijk. De hond lijdt dan aan Cognitieve
Dysfunctie. Dit betekent dat het vermogen om te
onthouden en te leren is afgenomen. Ook nu kan de
dierenarts helpen. Met behulp van medicijnen en speciaal
voer kan de hersenveroudering bij de dementerende hond
worden afgeremd.
 Medicijnen
en dieetvoer voor de hond met dementie.
De dierenarts heeft meerdere middelen tot zijn
beschikking om de mentale achteruitgang van de oude hond
af te remmen. Helemaal genezen zullen de honden niet.
Dit is ook niet logisch als je de soms ernstige
anatomische veranderingen in het hersenweefsel ziet.
Maar de honden leven vaak enorm op: ze lijken plots weer
veel jonger.
Welk medicijn de dierenarts zal voorschrijven, is
afhankelijk van de klacht die de overhand heet. Als de
hond vooral problemen heeft met alleen zijn, dan is
Clomicalm® een goed middel. De verlatingsangst wordt
hierdoor vaak aanzienlijk minder. Wanneer de hond de
andere gedragsveranderingen vertoont zoals die hierboven
beschreven zijn, dan wordt meestal Selgian®
voorgeschreven. Een medicijn met dezelfde werkzame stof
(selegeline) wordt ook aan mensen met Alzheimer en
Parkinson gegeven. Tenslotte is er Fitergol®, een middel
dat onder andere de hersendoorbloeding verbetert en
hiermee de veroudering tegen gaat.
Ook is het mogelijk met voeding de dementie af te remmen.
Deze diëten voor de oudere hond bevatten o.a.
ingrediënten die de hersenveroudering bestrijden, zoals
een hoog gehalte aan zogenaamde antioxidanten. De
hersenen van dementerende honden maken extra veel vrije
radicalen (geladen zuurstofmoleculen) aan, stoffen die
het hersenweefsel beschadigen. De eerder genoemde
seniele plaques en Alzheimer zijn hierop termijn het
gevolg van. Antioxidanten en andere bestanddelen in
seniorenvoeding remmen de vorming van deze radicalen af
en maken hen onschadelijk.
Vraag uw dierenarts om advies. Gezien de manier waarop
de medicijnen en het voer werken, is het logisch dat de
dementerende hond hier baat bij zal hebben. De beste
resultaten zijn echter te verwachten wanneer deze
middelen gecombineerd worden met mentale stimulatie van
de hond en andere zaken waar de eigenaar vat op heeft.
De hond naar de bingo.
De dementerende hond heeft enorme behoeft aan structuur:
grote veranderingen brengen hem behoorlijk van slag. Dus
verander de leefomgeving van de hond niet te vaak en
rigoureus, en hou een vast uitlaat- en voederschema aan.
Maar tegelijkertijd moet de hond ook gestimuleerd worden,
zowel lichamelijk (vaker uitlaten) als geestelijk.
Engels onderzoek heeft aangetoond dat bejaarden die
regelmatig bingo spelen, sneller denken en alerter zijn
dan hun leeftijdgenoten die dat niet doen: het is
geestelijke gymnastiek. Ook voor de ouder wordende hond
is het heel belangrijk om de geest scherp te houden. Een
goede manier om dit te doen is met zoekspelletjes:
verstop zijn favoriete speeltje (of koekje) en laat de
hond het vinden. Maar ook andere activiteiten die de
concentratie trainen zijn goed. Oefen tevens regelmatig
de eerder aangeleerde commando’s. lijkt de hond
ongehoorzaam te worden, dan kan dit wijzen op beginnende
vergeetachtigheid (of doofheid); een goed moment om bij
de dierenarts langs te gaan. Voor honden die hun
slaapritme hebben omgegooid, kan het helpen om vooral ’s
avonds veel met de hond te ondernemen. Hopelijk vermoeit
dit hem zodanig dat hij ’s nachts slaapt.
Tenslotte is het belangrijk de ouder wordende hond met
veel liefde te omringen. Een hond met verouderende
hersenen kan wat onzeker worden, is wat sneller angstig.
Wees er op zulke momenten voor hem. Geef hem
zelfvertrouwen waar mogelijk, bijvoorbeeld door hem
uitvoerig te belonen voor de dingen die hij goed doet.
En een extra knuffel op zijn tijd kan nooit kwaad. Hij
is tenslotte al jaren uw trouwe kameraad, ook nu de hond
een dagje ouder wordt. Uiteraard krijgen alle honden
vroeg of laat wel enkele gedragsveranderingen ten
gevolge van de ouderdom. Maar tussen een beetje in de
war en echt dement zit een groot verschil.
Hoe eerder u met uw hond dementie te lijf gaat, hoe
beter het resultaat! |
