|
Het verschijnsel hulphond.
Als hulphondgebruiker wil ik u graag het een en ander
vertellen over het verschijnsel hulphond. Ik heb mijn
hond zelf opgeleid tot mijn eigen officiële hulphond en
kom nog wel eens wat rare dingen tegen. Vandaar dat ik
ook gretig: "ja", zei toen me werd gevraagd hier eens
iets meer over te vertellen.
Wat is een hulphond?
Een hulphond wordt vaak verward met een geleidehond. Ik
ben dus een keer de winkel uitgezet omdat ik geen
hulphond kon hebben want een hulphond helpt mensen met
lopen. Achteraf bedacht ik me dat die dame een
geleidehond bedoelde.
 Een
hulphond is opgeleid om mensen met beperkingen te helpen
in het dagelijks leven waardoor mensen zelfstandiger
kunnen functioneren. Denk daarbij eens aan helpen met
uitkleden, de telefoon pakken als die gaat, dingen
oprapen, boodschappen uit de schappen pakken, de
boodschappen in de tas doen, deuren openen en sluiten,
post halen en nog veel meer. Omdat de hond dat allemaal
doet is men veel minder afhankelijk van de omgeving en
hoeft dit niet aan een ander te vragen. Een geleidehond
leert heel andere taken voor zijn baas. Deze begeleidt
zijn baas in het verkeer en vermijdt daarbij situaties
en obstakels die gevaarlijk zijn voor de baas. Tevens
kunnen geleidehonden op commando een deur, zitplaats,
kassa en dergelijke opzoeken. Geleidehonden werken met
een tuig om, hulphonden werken met een dekje om.
Is een hulphond zielig?
Mensen vinden hulphonden vaak enorm zielig! Mensen mogen
ze tenslotte geen aandacht geven en ze zouden strak
gehouden worden. Ze mogen geen snoepjes en zo zijn er
nog meer opmerkingen die je vaak hoort. Helaas zijn er
dan altijd mensen die tijdens het lezen van het dekje
dat mijn hond niet geaaid mag worden de hond alsnog
aaien en tegen hem praten.
Voor mij heel vervelend, want mijn hond was net voor mij
een pak koffie aan het pakken en die ligt nu op de grond
waarvoor hij nog beloond word ook. Hij wordt immers
geaaid op dat moment en krijgt aandacht.(beloning) Hij
heeft nu geleerd dat de koffie op de grond hoort in
plaats van in het winkelmandje.
Een hulphond is absoluut niet zielig! (al kan de mijne
mensen wel heel goed overtuigen door heel zielig te
kijken als het hem uit komt). De hulphond vormt samen
met zijn baas een team, en wat voor één! Je kan een hond
tenslotte wel kunstjes aanleren, maar daarom is het nog
geen hond die supergoed luistert en een goede band met
je heeft. Dat staat dus in de training bovenaan, eerst
de binding met elkaar voordat je verder kan. Voordat de
hond toegelaten wordt tot de opleiding wordt deze eerst
grondig onderzocht op werklust, gedrag en gezondheid. Er
wordt gekeken naar de hulpvraag die men heeft en daarna
wordt de hond getest. In mijn geval vooral het
apporteerwerk omdat ik nogal wat laat vallen. Na de
testen en natuurlijk wanneer de baas en hond beiden zijn
goedgekeurd begint het echte werk (het kan ook gebeuren
dat de baas is goedgekeurd maar de hond niet). Er wordt
dan gezocht naar een andere hond door deze stichting (alle
testen worden betaald door de Stichting).
De hond wordt uitsluitend op positieve wijze getraind.
Er wordt gebruik gemaakt van de hond zijn kwaliteiten.
Voor de hond en baas dus een groot feest. De hond doet
wat hij leuk vindt en verdient er nog wat mee ook! Het
aanleren van dingen gebeurt ook zonder dwang. En heeft
de hond een baaldag? Dan is dat ook goed, wij hebben ook
allemaal wel eens een slechte dag toch?
Wanneer er dus gewerkt wordt mag de hond niet gestoord
worden. Hij is dan bezig met zijn
taak en let maar eens op de staart. Die maakt op dat
moment overuren en de hond vindt het geweldig! Hoe vaak
ik dus mijn hond inmiddels dingen heb op moeten laten
rapen omdat hij die uit de stelling heeft gekwispeld is
ontelbaar. Ze vinden het soms zelfs vervelend dat ze
gestoord worden in hun werk. Naast zijn taken moet een
hulphond ook minimaal 1 uur per dag verplicht los lopen.
Ze mogen dan spelen met andere honden en gek doen als ze
willen (die van mij verandert dan in Bambi, jumpt al
huppelend het veld over). Wanneer hij geen dekje om
heeft is hij op dat moment gewoon hond. Vreemd genoeg
hebben mensen dan geen neiging gehad hem te aaien. De
aantrekkingskracht van het dekje is enorm. Als hij zijn
dekje om heeft wil hij niet eens dat er mensen aan hem
zitten en wil hij niets anders dan helpen en apporteren.
Tevens heeft de hond een enorm sterke band met de baas,
het is niet zomaar een combinatie. Het is een team, de
hond is afhankelijk van de baas en de baas is
afhankelijk van de hond. Ze zijn het verlengde van
elkaar en weten altijd wat ze aan elkaar hebben op elk
moment van de dag.
Is een hulphond altijd aan het werk?
Nee, een hulphond heeft net als iedereen ook zijn vrije
tijd. Je doet immers niet de hele dag boodschappen,
kleed je niet de hele dag uit en je krijgt niet de hele
dag post. Een hulphond mag dus ook gewoon spelen en
wordt ook gewoon geaaid en geknuffeld. Net als ieder
andere hond. Hij heeft alleen geleerd dat wanneer hij
aan het werk is op zijn baas moet letten en niet op de
hond van de buren. Het is tenslotte geen machine maar
een levend wezen met zijn eigen behoeftes, wil en
karakter. De boog kan, mag en moet niet altijd gespannen
staan en de hond moet nooit en nimmer het gevoel krijgen
dat hij op zijn tenen moet lopen. Het is de bedoeling
dat de hond het leuk blijft vinden.
En na het examen? Ben je dan klaar?
Nee, na het examen ben je nooit klaar. Het examen is
meer dan alleen het feit dat je hond trucjes kan. Er
wordt gekeken naar de band die je met elkaar hebt en er
wordt gekeken of je als hulphondgebruiker zelf in staat
bent om de hond nieuwe dingen aan te leren en problemen
op kan lossen. Dit bereik je natuurlijk niet met alleen
trainen. Daarom krijg je als je begint aan de opleiding
een hoop theorie over bv hoe een hond leert, gedrag,
lichaamstaal, hoe ontstaan problemen en noem maar op. Je
leert dus dat de hond exact doet wat je hem hebt geleerd.
Dus als er iets niet goed gaat heb je een fout gemaakt
en de hond laat het je direct zien. Na het examen heb je
dus een rugzak aan kennis die je zelf kan gebruiken. Je
krijgt naast de teamtrainingen ook interne lesdagen en
een interne lesweek. Na het examen heb je terugkomdagen
en natuurlijk de jaarlijkse test. Bij de jaarlijkse test
wordt niet alleen gekeken of de hond de vaardigheden nog
goed uitvoert, maar ook of de hond er nog plezier in
heeft, of hij gezond is en of je nog echt als team aan
het werk bent of ieder individueel. Als je tussendoor
ergens echt niet uit komt kan je altijd op de Stichting
terug vallen. Of wanneer je een progressieve aandoening
hebt en je de hond steeds iets nieuws moet leren. Mensen
worden ook steeds creatiever met dingen die ze de hond
aanleren.
Mag je geen andere honden hebben naast de hulphond?
Dat mag wel. Alleen teken je wel een contract dat je
geen andere hond in huis neemt zolang je aan de
teamtraining deel neemt. De honden die al in huis zijn
hoef je niet weg te doen. Ze mogen alleen op het moment
van teamtraining thuis niet de boel in de war schoppen
dus moeten die zich afzijdig houden met bv een lekkere
kluif in hun mand of bench. De teamtraining is 1x in de
week 3 uur lang bij de deelnemer thuis. Het is dan de
bedoeling dat je natuurlijk een echt team gaat vormen
samen en samen aan de slag gaat. Vandaar dus ook de
regel dat je geen andere hond in huis mag halen zolang
je wekelijks teamtraining hebt en nog geen examen hebt
gedaan.
Ook wanneer je zelf oefensessies doet met de hond mag de
andere hond zich er niet mee bemoeien. Je oefent
natuurlijk meerdere keren op een dag. Ik heb dus de
sessies met beide honden gedaan om ze allebei erin te
betrekken en zo heb ik dus nu een hulphond en een
huppelhond (de huppelhond is ziek en dus niet
goedgekeurd als hulphond, maar kan wel kleine en lichte
taken doen in huis). Tijdens het trainen moet de
omgeving dus prikkelarm zijn en alle aandacht moet naar
de hond gaan. Dus ook geen telefoon of bel beantwoorden
want dat kan een fout signaal naar de hond afgeven of je
kan daardoor een heel belangrijk moment missen. Door de
andere hond dus even apart te zetten voorkom je al een
heleboel afleiding.
Wat als de hond bejaard is of ziek wordt?
Hulphonden kunnen net als iedere hond ziek worden. Ook
worden ze natuurlijk ouder en op den duur kunnen ze hun
werk niet meer doen. Wanneer dit het geval is zal het
team de status verliezen. De hond is en blijft van de
gebruiker, ook als de hond met pensioen is of ziek word.
Als er geen vervanger in huis is zal de Stichting helpen
met het zoeken van een nieuwe hond voor de gebruiker die
door de gebruiker weer opgeleid wordt tot hulphond (als
de gebruiker dit wil). Er zijn ook mensen die van
tevoren al een puppy in huis halen wanneer de hulphond
wat ouder is, met het doel voor ogen dat deze later de
taken over gaat nemen. Ik zie hier enkele vraagtekens
verschijnen, maar in het laatste stukje zal het wel
duidelijker worden hoe dit allemaal zit. De gebruiker is
en blijft dus ten alle tijden verantwoordelijk voor de
hond. Sterker nog, de hond is en blijft ten alle tijden
van de gebruiker. In dit geval is gebruiker wel een raar
woord besef ik me terwijl ik dit schrijf, maar ik weet
even niet hoe ik het anders moet noemen.
Mijn hond persoonlijk
Rithro is een kruising Toller en komt van Corfu. Hij was
daar het eerste jaar van zijn leven een zwerfhond. Een
stichting voor buitenlandse honden heeft hem naar
Nederland gehaald. Zijn eerste jaar in Nederland is niet
vlekkeloos verlopen en hij was 2,5 toen hij bij mij kwam.
We hadden hem niet eens in huis gehaald met als doel om
hem op te leiden tot hulphond, dat verwachtten we van
hem totaal niet. Het was tenslotte en neurotische
onbereikbare hond die zich vooral niet hechtte aan
mensen en al een behoorlijk verleden achter de rug had.
Mijn Flatcoated retriever was wel met dat doel
uitgekozen maar door een aandoening is hij helaas
uitgesloten van de opleiding. Ik had contact met
Stichting "de hond kan de was doen" over mijn Flatcoat
dat het helaas niet doorging ondanks alles. En zo kwamen
we ineens op Rithro. Van het een kwam het ander en voor
we het wisten mochten we aan de opleiding beginnen. We
hebben menig mens verstel doen staan. Zeker gezien zijn
snelheid met leren en hoe we op elkaar ingespeeld zijn.
Dit had dus nooit iemand verwacht, wij al helemaal niet.
De hond kan de was doen is een unieke manier van trainen
van hulphonden. De gehandicapte deelnemer traint de hond
namelijk helemaal zelf en krijgt 1x in de week
begeleiding thuis om alles in goede banen te leiden. Je
kan dus je eigen hond, jaaaaa, degene die nu naast je
ligt! Kijk maar eens goed, aanmelden als die niet ouder
is dan drie jaar en je zelf natuurlijk een hulphond
nodig hebt. Jaarlijks krijgen we een test om te kijken
of Rithro zijn taken nog goed doet en vooral of hij ze
nog met plezier doet. Daar is geen twijfel aan mogelijk
want als er een stuiterend van blijdschap rond reest is
Rithro het wel. Die moet ik juist indimmen en belonen op
rust (andere kant van het verhaal haha).
Ik hoop door middel van dit stuk dat mensen een betere
kijk hebben op hulphonden en vooral waarom ze niet
aangehaald mogen worden op dat moment en dat ze zeker
niet zielig zijn.
Groetjes Rithro en Karin Folkerts Eikelenboom |
