|
Clickertraining:
Een "clicker" is een plastic hulsje waarin een reepje
metaal zit. Wanneer je met je duim op dit "reepje" drukt,
klinkt er een metalen "click" (geluid). Bij
clickertraining wordt aan de hond geleerd dat het geluid
van de clicker betekent dat hij een beloning heeft
verdiend. U maakt aan uw hond duidelijk welk gedrag u
hem wilt leren, door te "clicken" precies op het moment
dat de hond het door u gewenste gedrag vertoont. Omdat
de hond geleerd heeft het geluid van de clicker te
associëren met een verdiende beloning, zal hij gedrag
waarvoor u clickt steeds vaker gaan herhalen.
Wat zijn nu de voordelen van clickertraining? Wanneer u
een hond een bepaald gedrag wilt leren, bijvoorbeeld dat
hij moet gaan zitten als u ZIT zegt, dan zijn daarvoor
in principe twee methodes mogelijk:
De traditionele methode, gebaseerd op het
corrigeren van het foute gedrag
Wanneer u volgens deze methode uw hond het commando ZIT
wilt leren, geeft u uw hond het commando ZIT. Uw hond
heeft (nog) geen idee wat u bedoelt, dus hij blijft
staan. Nu geeft u met de lijn een ruk(je) omhoog en/of u
duwt zijn achterwerk naar beneden. De hond leert nu in
eerste instantie dat wanneer u ZIT zegt, er daarna
vervelende dingen gebeuren (u rukt aan zijn ketting
en/of duwt op zijn achterwerk). ZIT is dus niet leuk.
In de aanleerfase snapt de hond nog helemaal niet wat de
bedoeling is wanneer u ZIT zegt. Daarom begrijpt de hond
ook niet waarom u hem corrigeert of op zijn achterwerk
duwt (wat een hond vervelend vindt). Na enige tijd leert
de hond dat hij kan voorkómen dat u rukt of duwt door
uit zichzelf te gaan zitten als u ZIT zegt. ZIT wordt
daardoor minder vervelend (maar nog steeds niet leuk).
De motivatie van de hond om te gaan zitten is een
negatieve motivatie; dat wil zeggen hij gaat zitten
omdat er anders vervelende dingen gebeuren.
Bovendien kunt u problemen verwachten wanneer de hond
buiten het bereik van uw correcties is. Als u de hond
leert om netjes naast u te lopen wanneer u VOLG zegt,
door hem elke keer als hij dat níet doet een ruk aan de
lijn te geven, dan mag u niet verwachten dat de hond zal
leren om op uw commando VOLG ook onaangelijnd netjes
naast u te lopen! Zijn motivatie om naast u te lopen
(het voorkómen van een ruk aan zijn ketting) valt immers
helemaal weg zodra de lijn niet meer aan zijn ketting
zit.
De clickermethode,
gebaseerd op het markeren en belonen
van gewenst gedrag.
 Wanneer
u volgens de clickertrainingsmethode uw hond het
commando ZIT wilt aanleren, dan gaat dat alsvolgt. U
heeft de clicker en een beloning in uw hand (u heeft uw
hond de betekenis van de clicker inmiddels geleerd). De
meeste honden zijn bij het zien van een beloning in uw
hand uit zichzelf geneigd om, al dan niet na een tijdje,
voor u te gaan zitten. Doet uw hond dat niet dan helpt u
hem daarbij een handje door het lekkers boven zijn neus
te houden en het dan langzaam schuin omhoog/naar
achteren te bewegen. Zodra de hond zit, "clickt" u en
geeft u de hond daarna zijn beloning. Razendsnel zal uw
hond leren dat gaan zitten hem een beloning oplevert.
De hond leert op deze manier dat er leuke dingen
gebeuren als u hem iets wilt leren. Hij neemt actief
deel aan het leerproces door zelf uit te vinden wat u
van hem verwacht (door deze actieve houding leert hij
sneller en onthoudt hij beter). Deze manier van leren
sluit aan bij hoe een hond zichzelf gedrag aanleert,
namelijk door actief dingen uit te proberen en gedrag
dat succes heeft te herhalen. Deze positieve motivatie
is er ook wanneer de hond niet is aangelijnd. De clicker
en het belonen met lekkers worden overigens alleen
gebruikt om nieuw gedrag aan te leren. Wanneer de hond
de oefening eenmaal kent, worden het gebruik van de
clicker en het belonen met lekkers weer afgebouwd.
Clickertraining is een manier van trainen die geschikt
is voor alle honden (en ook voor andere dieren). Wanneer
de hond eenmaal heeft ontdekt dat hij er zelf voor kan
zorgen dat hij wordt beloond, zal hij steeds opnieuw
proberen om juist dat te doen wat de baas van hem wil.
Zo leert de hond zichzelf het gedrag aan dat de baas wil
dat de hond leert. En dat gedrag kan van alles zijn, van
zitten en liggen tot niet trekken aan de lijn, volgen,
niet opspringen, hierkomen of naar zijn plaats gaan!
|
 |
Wat is er dan mis met het gebruik van
de slipketting?!
In hondenboeken en op hondenscholen waar het gebruik van
correcties met behulp van de slipketting wordt
aanbevolen, wordt dit meestal onderbouwd door te
verwijzen naar hoe en wanneer honden elkaar onderling
corrigeren. Onderstaand vindt u een aantal van deze veel
gebruikte argumenten en onze visie daarop.
Vaak gehoorde bewering (1):
"Als een ranghogere hond een ranglagere corrigeert, dan
bijt de ranghogere de andere hond in de nek."
Wij zien veel honden die samen een groep hebben gevormd.
Onze eigen honden. De honden van cursisten die gedurende
langere tijd samen een trainingsgroep vormen. Groepen
honden van mensen die ons consulteren en waar we op
huisbezoek gaan. In de loop van jaren en in al die
verschillende groepen hebben we honderden malen gezien
hoe een hond die ranghoger was (of meende te zijn), een
(vermeende) ranglagere corrigeerde. Wat we dan zien is
een hond die, al dan niet na duidelijke
waarschuwingssignalen, flitsend en vaak met veel kabaal
uitvalt naar de andere hond. Meestal wordt daarbij niet
gebeten, maar laat de gecorrigeerde hond zich meteen "vallen"
en/of neemt een andere onderdanige houding aan. Na het
uitwisselen van conflictvermijdende dan wel uitdagende
signalen, keert ofwel de rust terug ofwel loopt de
corrigerende actie uit op een echte ruzie, een gevecht.
Bij een (rangorde-)gevecht bijten honden elkaar wel –
ook in de nek - maar het lijkt ons niet de bedoeling dat
u met een lijncorrectie een gevecht wilt imiteren!
|
|
Vaak gehoorde bewering (2):
Met behulp van lijncorrecties (in combinatie met een
slipketting) kunt u de hond snel leren dat u voortdurend
gevolgd dient te worden (aandachtsoefeningen). Aandacht
voor de roedelleider is een vanzelfsprekende (natuurlijke)
zaak. Daarom bevestigt u op een voor de hond
begrijpelijke wijze uw leiderschap door telkens als de (aangelijnde)
hond te ver van u wegloopt en geen aandacht voor u heeft,
dit met een lijncorrectie te corrigeren. De leider loopt
in principe voorop.
Opnieuw kijkend naar de praktijk, zien wij hele andere
dingen. Bijvoorbeeld als we met onze eigen honden lopen,
dan is er beslist geen sprake van een bepaalde volgorde
waarin zij zich bevinden ten opzichte van elkaar, of ten
opzichte van ons. Al rennend, spelend en snuffelend
wisselen de posties waarin de honden zich bevinden
voortdurend af.
Dat aandacht voor de roedelleider een natuurlijke zaak
is, is tot op zekere hoogte waar. Echter, van aandacht
in de zin van "voortdurend kijken naar" is ons inziens
zeker geen sprake; integendeel! Wanneer een ranghogere
hond op zijn of haar strepen wil staan, dan is vaak één
van de dingen die deze hond doet de ander strak
aankijken. De andere hond zal, wanneer hij wil
bevestigen dat hij een ranglagere positie accepteert /
geen conflict wil, juist nadrukkelijk wegkijken van de
dominantere hond! Aankijken is in hondentaal uitdagend
gedrag, wegkijken is confict-vermijdend gedrag. Al met
al is het dus allerminst vanzelfsprekend om te
verwachten dat uw hond u aankijkt, als een bevestiging
van zijn ondergeschikte positie!
Ook de bewering dat het natuurlijk gedrag is dat een
ranghogere voorop loopt en de ranglageren hem of haar
volgen, wordt voortdurend ontkracht door alles wat wij
zien gebeuren in groepen honden. Bovendien, wanneer u u
zelf nagaat: heeft uw hond u als leider / ranghogere
geaccepteerd? Als uw antwoord hierop ja is, dan is onze
volgende vraag: waar loopt uw hond t.o.v. u wanneer hij
is afgelijnd en/of binnenshuis? Regelmatig voor u uit?
En ondermijnt hij daarmee uw gezag? Nee toch zeker!
Zelfs als u er van uitgaat dat aandacht voor de
roedelleider een natuurlijke, vanzelfsprekende zaak is,
dan gaat het ons inziens daarbij toch echt te ver om dat
te vertalen in "de hond moet binnen de lengte van de
lijn voortdurend en automatisch aandacht hebben voor mij".
Wij hebben nog nooit een dominante hond gezien die dat
van een roedelgenoot eiste. Ook is het volkomen
onlogisch om er bij een aangelijnde hond vanuit te gaan
dat het met aandacht volgen van al uw passen een
natuurlijke vanzelfsprekendheid is, terwijl u in huis
waarschijnlijk waarschijnlijk juist erg nerveus zou
worden wanneer uw hond dit voortdurend zou doen…
|
|
Tenslotte: wij zijn niet principieel tegen elke vorm
van corrigeren van een hond. Wat ons stoort, is dat
lijncorrecties met een slipketting vaak worden gebruikt
in situaties dat een hond in onze ogen redelijkerwijs
nog helemaal niet kan weten wat er van hem verwacht
wordt. Het is in onze ogen niet vanzelfsprekend dat een
hond niet aan de lijn trekt. En het is niet persé een
ondermijning van uw gezag als hij dat wel doet! Het is
volkomen onnatuurlijk dat een hond commando's leert op
te volgen. Dit alles maakt in onze ogen de slipketting
als hulpmiddel om een hond het opvolgen van commando's
aan te leren, danwel het (nog) niet opvolgen van
commando's af te leren, een oneerlijk middel.
Wanneer uw hond iets doet waarbij hij uw positie als
leider niet respecteert, dan kan een correctie (al dan
niet met de slipketting) gerechtvaardigd zijn. Hoewel
het in onze ervaring eigenlijk niet nodig is om het
zover te laten komen, wanneer u altijd consequent (volhardend,
zonder terug te grijpen op straf) bent tegenover uw hond
en een relatie heeft opgebouwd op basis van vertrouwen.
Een correctie (al dan niet met de slipketting) om uw
hond gedrag aan of af te leren dat met uw leiderspositie
niets van doen heeft, is in onze ogen niet
vanzelfsprekend, tegen de natuur van de hond in en
daarom niet gerechtvaardigd!
Meer informatie over een cursus clickertraining kunt u
vinden op de site van 't Hos |
