28-10-2012    

Incontinentie - oorzaken urine incontinentie hond

WHG Dierenziekenhuis Rotterdam, Pascalweg 4, 3709 JP Rotterdam;
T 010 – 492 51 51; www.whgdierenartsen.nl

N.B. De teksten van onze hand-outs worden vervaardigd aan de hand van niet alleen wetenschappelijke literatuur, maar ook van onze eigen inzichten op basis van persoonlijke ervaringen. Daarom kan de informatie voor een deel afwijken van de gangbare literatuur.
 

Inleiding
Urine incontinentie is passief of actief urineverlies buiten de daarvoor bestemde tijd en plaats. Het is een regelmatig voorkomend probleem bij teven maar wordt ook bij reuen gezien. Voor u als eigenaar maar ook voor uw dier is dit vanzelfsprekend een heel vervelende situatie. Onze huisdieren leven met ons samen en wij nemen deze klacht dus heel serieus.
 

Diagnostiek
Het is belangrijk om zorgvuldig met uw dierenarts alles te bespreken zodat duidelijk wordt hoe en wanneer de incontinentie ontreedt en of er nog andere symptomen aanwezig zijn. Belangrijk is het verschil tussen bewust en onbewust plassen en of het om grote of kleine plassen gaat. Aan de hand van geslacht en leeftijd van het dier worden bepaalde oorzaken meer of minder waarschijnlijk.

Daarna volgen een lichamelijk en een neurologisch onderzoek. De vagina/penis worden uitwendig onderzocht, de buik wordt nagevoeld op ligging en vulling van de blaas en de vorm en grootte van de nieren. Bij de reu wordt de prostaat gecontroleerd en bij de teef de vagina. Indien sprake is van dysurie (moeizaam plassen) wordt de hond gekatheteriseerd. Dit wil zeggen dat een plastic buisje in de plasbuis naar de blaas wordt geschoven. De urine wordt onderzocht om ziekte van de urinewegen uit te sluiten. Indien een bacteriële infectie wordt vermoed kan een bacteriologisch onderzoek (kweekje) van de urine worden gedaan.

Indien het dier veel drinkt en dus veel plast is bloedonderzoek noodzakelijk om de oorzaak hiervan te achterhalen. Bijvoorbeeld nierproblemen kunnen veel drinken en veel plassen veroorzaken. Aan de hand van de eerder verkregen informatie kan worden besloten tot een röntgenfoto of een echo-onderzoek. Dit kan eventueel ook door middel van contrast zoals bijvoorbeeld lucht nog meer duidelijkheid verschaffen over de toestand van de urinewegen. Tijdens een echo van de blaas kan er ook steriel urine worden afgenomen. Tenslotte kan een cystoscopie van de blaas plaatsvinden waarbij in de blaas wordt gekeken met een kleine camera en eventuele afwijkingen gebiopteerd (stukje weefsel voor onderzoek afgenomen) kunnen worden.
 

Wat veroorzaakt incontinentie?
Urine-incontinentie kan worden veroorzaakt door neurologische en niet neurologische oorzaken Als het probleem neurologisch is zijn er vaak meer symptomen zoals een hele volle blaas, ataxie (ongecoördineerd lopen), parese (zwakte van de ledematen) enz. Aan de hand van het neurologisch onderzoek wordt dan verder gezocht naar de lokalisatie en oorzaak van het probleem.

Indien er geen neurologische oorzaak aanwezig is moet onderscheid worden gemaakt in bewust en onbewust urineverlies. Onbewust urineverlies wordt veroorzaakt door een sfincter mechanisme incompetentie (slecht werkende blaaskringspier), een anatomische afwijking of een gedeeltelijke obstructie van de urinewegen door bijvoorbeeld een steentje of een tumor. Een slecht werkende blaaskringspier is de meest voorkomende oorzaak van onbewust urineverlies en wordt vaak gezien bij de gecastreerde teef. Kenmerkend is het wisselend verlies van urine in tijdens de slaap of in rust.

Urine-incontinentie bij de gecastreerde teef wordt veroorzaakt door het wegvallen van de oestrogenen( geslachtshormonen) na castratie. Dit heeft een negatief effect op de spanning van de urethra (plasbuis). Echter meerdere factoren dragen hieraan bij zoals de spanning en lengte van de urethra, overgewicht, ras. Rassen die meer kans hebben op deze aandoening zijn; de Boxer, Doberman, Poedel, Teckel, Bobtail, Rottweiler en de Ierse setter.

Ook de positie van de blaas in de buik speelt hierbij en rol. Als de blaas verder naar achter in het bekkenkanaal ligt komt er meer druk op de blaas te staan en kan hij gaan lekken, de urethra is bij deze dieren ook korter. Dieren met overgewicht hebben ook meer druk op de blaas door vet in de buik en als gevolg dezelfde klachten. Bij teefjes van de grote rassen met overgewicht en/of een ver naar achteren gelegen blaas is de kans op urine-incontinentie dus groter dan wanneer dit niet het geval is. Een röntgenfoto kan hierover uitsluitsel geven.


Een enkele keer komt het ook voor bij jonge dieren soms in combinatie met aangeboren afwijkingen. Soms verdwijnt deze klacht na de eerste loopsheid, dit heeft wel als consequentie dat na castratie deze klacht mogelijk zal terugkeren.

De meeste aangeboren afwijkingen van de urinewegen worden vaak al op jonge leeftijd door de fokker of de nieuwe eigenaar opgemerkt, verder onderzoek naar de oorzaak is dan geboden.

Bij een totale obstructie van urinewegen zien we dat het dier helemaal of slechts zeer moeizaam kunne plassen. Een gedeeltelijke obstructie geeft een zodanige drukverhoging in de blaas dat deze kan gaan lekken.

Bewust urineverlies betekent dat uw dier dus de houding een het gedrag van urineren vertoond. Dit kan veroorzaakt worden door het feit dat de hond door veel drinken door andere oorzaken zoveel moet plassen dat deze het niet meer kan ophouden. Ook bijvoorbeeld een blaasontsteking kan een dermate hoge drang tot plassen geven dat de hond in huis gaat plassen. Helaas kan ook een gedragprobleem een rol spelen. In dat geval is een gedragsconsult bij uw dierenarts erg belangrijk voor het oplossen van het probleem.
 

Urini incontinentie - Neurologisch
• ruggenwervel/ruggenmerg aandoeningen
• aangeboren afwijkingen
• trauma

Urini incontinentie - Niet neurologisch

Bewust
• veel drinken / veel plassen door bv nierprobleem
• verhoogde drang door bv blaasontsteking
• gedragsprobleem

Onbewust
• sfincter mechanisme incompetentie
• anatomische afwijkingen
• gedeeltelijke obstructie
 

Therapie
Gezien het grote aantal oorzaken van urine-incontinentie is de therapie en prognose dus zeer variabel. Het is van het grootste belang dat er door gedegen onderzoek en zorgvuldig overleg met uw dierenarts een juiste diagnose wordt gesteld zodat u en uw dier zo goed mogelijk kunnen worden geholpen. Alleen de juiste diagnose leidt tot succes!

Enkele voorbeelden ter illustratie

Sfincter incompetentie:
o.a. Incurin (oestrogeen), Enurace (efedrine), Propalin (fenyl-propanolamine-hydrochloride), MacSamuel Zindelijk (homeopathie)

Veel drinken, veel plassen:
o.a. Nieren: Nierdieet en MacSamuel Nier tonicum (homeopathie). Suikerziekte: insuline behandeling.

Blaasontsteking
o.a. antibioticum na bacteriologisch onderzoek

Gedragsprobleem
Er zijn o.a. mogelijkheden in de homeopathie voor onzindelijkheid t.g.v. angst om alleen te zijn (MacSamuel Alleen zijn) en vreugdeplasjes (Pulsatilla pratensis D30)

Rugprobleem
o.a. Sopondylose (homeopathie: MacSamuel Wervel S)

Steenvorming
Operatie en steen onderzoek.

Aangeboren afwijkingen
o.a. verkeerd geplaatste ureteren: moet geopereerd worden.