|
Botulisme bij de hond
WHG Dierenziekenhuis Rotterdam, Pascalweg 4, 3076 JP
Rotterdam – Lombardijen; 010-4925151;
www.whgdierenartsen.nl
Facebookpagina:
http://www.facebook.com/whgdierenartsen
N.B.
Deze cliënten hand-out is bedoeld als ondersteuning van
het consult door de dierenarts. De tekst gaat ervan uit
dat uw huisdier al door de dierenarts is gezien. De
adviezen in de hand-out gelden alleen voor dieren bij
wie de diagnose is gesteld. De informatie dient niet als
vervanging van een consult door de dierenarts! Bedenk
bij het lezen dat de gezondheidssituatie van uw huisdier
anders kan zijn dan in de teksten wordt beschreven.
Verder worden al onze hand-outs vervaardigd aan de hand
van niet alleen wetenschappelijke literatuur, maar ook
van onze eigen inzichten op grond van persoonlijke
ervaringen. Daarom kan de informatie voor een deel
afwijken van de gangbare literatuurwetenschappelijke
literatuur, maar ook van onze eigen inzichten op grond
van persoonlijke ervaringen.
|
 |
INLEIDING
Botulisme is een ziekte, veroorzaakt door het opnemen
van neurotoxines van de bacterie Clostridium botulinum.
Elke zomer zien we deze ziekte bij wilde (water)vogels,
zeker als het een warme zomer betreft; de ideale
omstandigheden voor aanmaak van het gif door de bacterie
is namelijk een watertemperatuur tussen de 20 en 25 gr.
C. in combinatie met een eiwitrijke en zuurstofarme
omgeving. Dit zorgt dat elk ondiep, stilstaand water in
de zomer een potentiële infectiebron vormt.
|
|
TERMINOLOGIE
Het botulisme gif blokkeert het contact tussen de
zenuwen en de spieren met verlammingen als gevolg. Deze
verlammingen kunnen enkel het maagdarm stelsel treffen,
maar ook het hele lichaam verlammen. De meeste vormen
van Botulisme ontstaan door het opnemen van het
neurotoxine door de hond, bij andere diersoorten zijn
gevallen beschreven waarbij de bacterie zich in het dier
vermenigvuldigde en daar de toxines vormde. Bij de hond
is dit nog niet gedocumenteerd. Hier spreekt men dus
beter van voedselvergiftiging dan van een infectie.
|
|
BESMETTING
Watervogels besmetten zich bij het zoeken naar voedsel.
Bij het eten van voedsel krijgen zij sporen van de
bacterie binnen, bijvoorbeeld uit besmette dierlijke
resten zoals kadavers van vissen of van dode
soortgenoten. Zodra er dode vogels in het water liggen
is er een exponentiele groei van de bacterie. Deze
bacterie gaat het neurotoxine produceren dat in het
water terecht komt. Honden kunnen de ziekte krijgen
tijdens het zwemmen in besmet water. Zij worden ziek
doordat ze water inslikken met hierin het neurotoxine.
Daarnaast kunnen honden, en overigens bijna alle andere
dieren, ziek worden door het eten van besmette kadavers.
Er wordt onderscheid gemaakt in verschillende types
botulisme toxines. Niet elke diersoort is gevoelig voor
hetzelfde type. Bij de hond gaat het voornamelijk om het
type C neurotoxine.
|
|
KLINISCH BEELD
Tussen de 3 en 7 dagen na het inslikken van de toxines
beginnen de symptomen van de ziekte. Soms zijn er geen
symptomen, maar sterven de dieren zonder eerst ziek te
worden. Vaker zien we bij honden eerst maagdarm
problemen ontstaan zoals braken, misselijkheid en
diarree. Daarnaast zien we een stijve gang, zwakte in de
spieren en hierdoor verminderde reflexen. Vaak wil of
kan het dier niet meer drinken en eten. In ernstige
gevallen zal het toxine alle spieren uiteindelijk
verlammen en treedt sterfte op door ademstilstand.
|
|
DIAGNOSE
De diagnose botulisme is lastig te stellen. In principe
moet elk dier met progressieve zenuwverschijnselen zoals
zwakte van de ledematen, kauw- en slikproblemen verdacht
worden. Het is belangrijk na te gaan of het verdachte
dier gezwommen heeft in stilstaand water, in de zomer en
of het eventueel kadavers gegeten kan hebben. Als het
mogelijk is kan een monster van het water of een stukje
van het opgegeten kadaver opgestuurd worden om te
onderzoeken op aanwezigheid van botulisme toxine. Ook
kan het bloed, de ontlasting of braaksel onderzocht
worden op aanwezigheid van het toxine.
|
|
BEHANDELING
Er is geen specifiek tegengif voor botulisme.
Behandeling is dan ook niet echt mogelijk. Het enige dat
gedaan kan worden is de patiënt ondersteunen tot het
toxine uit het lichaam is verdwenen. Mogelijk is
infuus nodig en sondevoeding.
Als de hond niet te erg aangetast is kan spontane
genezing optreden. Matig aangetaste patiënten kunnen
overleven mits voldoende intensieve zorg. Als er te
zware verlammingen optreden zal het dier sterven aan de
gevolgen hiervan.
|
|
VÓÓRKOMEN EN VOORKÓMEN
De ziekte komt in de hele wereld voor. Er zijn
verschillende typen botulisme toxinen, type A t/m F. Ze
zijn niet allemaal even gevaarlijk. Voor de mens zijn de
typen A, B en E gevaarlijk, voor andere zoogdieren
vooral de types C en D. Bij de hond wordt vooral type C
geassocieerd met ziekte. Dit type toxine is vreemd
genoeg ongevaarlijk voor de mens. De ziekte komt vooral
voor in de zomer (hoge temperatuur) en wordt vooral
gezien wanneer er zich dode dieren in water bevinden.
Zoals eerder gesteld is de ziekte niet goed te genezen.
Dit betekent dat het gezegde ‘voorkomen is beter dan
genezen’ bij botulisme zeker opgaat. Het is verstandig
uw dieren in de zomer, met name op erg warme dagen, niet
te laten zwemmen in ondiep stilstaan water. Met name
wanneer er zich dode dieren (vissen of watervogels) in
het water bevinden is het risico op botulisme aanwezig.
Daarnaast raden wij in principe aan eventuele kadavers
niet te laten liggen in het water, maar deze op de kant
te leggen, of liever nog te deponeren in vuilnisbak of
speciale container bij de gemeente. In principe! Want
vandaag de dag met de dreiging van vogelgriep kunt u
beter de kadavers niet aanraken en doet u er goed aan de
betreffende instanties te waarschuwen. (Zie Vogelgriep,
op de site van whgdierenartsen.nl)
|
|
 |
